Wydrukuj tę stronę

Kaliber

OKREŚLENIE KALIBRU

Strzelba myśliwskaKażda broń myśliwska ma określony kaliber, wyrażony liczbą (12, 16, 20...). która określa wewnętrzną średnicę głównej partii lufy. Liczba ta odpowiada ilości kul okrągłych, dostosowanych wielkością do rozmiarów lufy, które można odlać z jednego funta ołowiu. Tak więc im mniejsza jest liczba, tym większy kaliber. Przy tym samym kalibrze broni długość komory nabojowej może być zmienna. Zwykle ma ona 70 mm, dłuższa jest w broni określanej jako magnum (76 mm, 89 mm...) i często krótsza (65 mm) w broni wyprodukowanej ponad trzydzieści lat temu. Ten sposób cechowania nie dotyczy broni najmniejszego kalibru. Wielkości 14 mm, 12 mm i 9 mm odpowiadają zewnętrznej średnicy łusek 14 mm, 12 mm i 9 mm. Wewnętrzna średnica luf wynosi wówczas około 12,8 mm, 10,4 mm i 8,4 mm, a długość komór nabojowych -odpowiednio 65 mm, 50 mm i 45 mm. W niektórych krajach 14 mm i 12 mm nazywane są odpowiednio 32 i 36. Te określenia są niewłaściwe, ponieważ w rzeczywistości chodzi o kalibry 36 i 66.1 w końcu 12 mm bywa niekiedy nazywane "410", ponieważ odpowiada wewnętrznej średnicy lufy 410 tysięcznych cala. Anglosaskie 410 różni się jednak od kontynentalnych 12 mm długością komory nabojowej: mierzy ona 65, a nie 50 mm. Istnieje także wersja magnum, wyposażona w komorę długości 76 mm.

KALIBRY STANDARDOWE

 

Kalibry standardoweMowa tu o kalibrach 12, 16 i 20 z komorą nabojową 70 mm. Do 1960 roku długość komory nabojowej w tym kalibrze wynosiła 65 mm (tzw. short). W użyciu jest jeszcze wiele sztuk broni odpowiadającej tej dawnej normie, należy więc zwracać uwagę na używaną amunicję. Aktualna siedem-dziesięciomilimetrowa komora została powszechnie wprowadzona począwszy od roku 1970. Kaliber 12 odpowiada wewnętrznej średnicy luf około 18,4 mm. Jest on najbardziej rozpowszechniony w Europie. Kaliber 16 (około 17 mm) ma znaczenie bardziej marginalne. Kaliber 20 (około 16 mm) cieszy się względami amatorów broni finezyjnej, eleganckiej, o niewielkim odrzucie. Tradycyjnie nabój kalibru 12 zawiera 32 g, kalibru 16 - 28 g i 20 zaledwie 24 g śrutu. Masa broni zmniejsza się także wraz z kalibrem: od 2,9 do 3,3 kg kaliber 12; od 2,6 do 2,9 kg kaliber 16; od 2,4 do 2,7 kg kaliber 20. Tak więc, im mniejszy kaliber, tym poręczniej-sza jest broń, ale pogarszają się jednak jej parametry. Liczby te należą do przeszłości. Użycie stopów aluminiowych przy konstrukcji baskili i komory zamka umożliwia zmniejszenie masy nowoczesnych dwunastek do 2,7 kg, a nawet mniej. Kalibry 16 i 20 tracą z tego powodu część swej atrakcyjności tym bardziej, że brakuje im skuteczności w przypadku strzału kulą do dzika i jeleniowatych. Szesnastka raczej nie oprze się temu. Dwudziestka nadal ma swoich zagorzałych zwolenników, zachęconych względami estetycznymi. Zawierający zwykle od 26 do 28 g śrutu ładunek wykazuje znaczną skuteczność podczas polowania w lesie i na odkrytym terenie. Jest natomiast gorzej przystosowany do polowania na ptaki wodne, gołębie i zwierzynę grubą. WT przyszłości dwunastka powinna stać się wielostronnym kalibrem europejskim. Dzisiaj w tym kalibrze dysponujemy nabojami zawierającymi od 24 do 43 g śrutu, które odpowiadają wymaganiom polowania w różnych warunkach. Warto jednak używać 30-36 g: ładunek ten jest najbardziej skuteczny pod względem prędkości śrutu i regularności -wiązki (rozrzut śrutu po wystrzeleniu). Specyfika kalibru 20 powinna odpowiadać estetom i dobrym strzelcom. Najlepsze rezultaty uzyskiwane są przy użyciu ładunków 24 do 28 g śrutu.

Kalibry 12 i 20 z komorą nabojową o długości 76 mm określane są nazwą "magnum". Kaliber 12 magnum pozwala na użycie naboi zawierających 46 do 57 g śrutu. Najlepiej jest jednak nie przekraczać 50 g, ponieważ powyżej tej granicy śrut traci prędkość oraz zdolność penetracji i regularność wiązki. Kaliber 12 magnum używany jest zwykle przez myśliwych przyzwyczajonych do polowania na ptaki wodne i gołębie. Ostatnio pojawiła się wersja o komorze nabojowej 89 mm. Nie ma ona raczej przed sobą wielkiej przyszłości, ponieważ jej wyniki balistyczne są raczej mierne. Kaliber 20 magnum zwiększa wielostronność kalibru 20, umożliwiając wykorzystanie ładunków do 36 g śrutu. Jednak także w tym przypadku doradza się używanie średnich ładunków: 32 g stanowią rozsądne maksimum. Kaliber 20 magnum jest elegancką alternatywą wobec kalibru 12 standard, z wyjątkiem polowania na zwierzynę grubą.

 

WIELKIE KALIBRY

Kalibry wielkieKaliber 4 (w rzeczywistości 6 -23,5 mm) i 10 (19,7 mm) cieszyły się dużą popularnością wśród myśliwych wyspecjalizowanych w polowaniu na ptaki wodne do około 1960 roku. Od tej pory ich popularność maleje ze względu na masę i odrzut broni, a także niektóre ograniczenia. Przetrwał tylko 10 magnum (o komorze nabojowej 89 mm), zdolny wystrzelić do 72 g śrutu.




MAŁE KALIBRY

Kalibry małeNa polowaniu w lesie lub na deptaka na drobne ptaki niektórzy z amatorów ultradelikatnej broni używają kalibru 24,28, 14 mm lub 410 magnum, których naboje zawierają od 16 do 22 g śrutu. Kalibry te mają bardzo zbliżone osiągi, przy czym najlepszy jednak jest 28, z uwagi na prędkość śrutu i regularność wiązki. Wśród małych kalibrów jest to jedyny, który ma przed sobą obiecującą przyszłość; aczkolwiek 410 magnum, choć nieco gorszy pod względem balistycznym, odnosi od kilku lat sukcesy.

KALIBRY OGRODOWE

Kalibry ogrodoweDo odstrzału drozdów i kosów w sadach lub winnicach myśliwi francuscy, włoscy lub hiszpańscy chętnie używają malej bronie jednostrzałowej, kalibru 12 mm lub 9 mm. Naboje zawierają od 6 do 8 g śrutu w przypadku 9 mm i 9-15 g w przypadku 12 mm. Broń tego kalibru przeznaczona jest do strzału na niewielką odległość.


Poprzednia strona: Strzel do dzika
Następna strona: Kanał programu Darz Bór